Spółdzielnia Mieszkaniowa "Na Kozłówce" powstała 24.11.2000 w wyniku podziału jednej z najstarszych spółdzielni mieszkaniowych w Polsce - Krakowskiej Spółdzielni Mieszkaniowej zawiązanej w 1929 roku. Budowa pierwszego z  bloków przy ulicy Okolnej 20 została zakończona w sierpniu 1967 roku, drugi blok zasiedlono z końcem tegoż roku. 

Osiedle Na Kozłówce projektował mgr inż. arch. Antoni Kędzierski. Wykonawcą było Krakowskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Ogólnego "Zetbewu", natomiast tzw. powiernictwo inwestycyjne w imieniu KSM sprawowała Dyrekcja Inwestycji Miejskich II. Osiedle Na Kozłówce tworzyły budynki zaprojektowane w sposób maksymalnie oszczędny, powierzchnie mieszkań były w pobliżu dolnej granicy norm. Powierzchnia typowego mieszkania M-4 wynosiła 44 m2, mieszkania M-3 wynosiła 34 m2.

Budowa osiedla postępowała szybko i bez większych opóźnień, tym bardziej, że bloki mieszkalne wznoszono w technologii "wielkiego bloku". Zasadniczą część osiedla Na Kozłówce zakończono w roku 1973, natomiast poza planem zbudowano jeszcze 2 wieżowce z 220 mieszkaniami oraz rozszerzono bloki przy ulicy Okolnej 20 i Okolnej 22, uzyskując w ten sposób dodatkowo 60 mieszkań. Do nowych mieszkań w tej części Krakowa wprowadziło się ponad 3500 spółdzielców, z czego ponad 2000 w latach 1970-1972. Oprócz budownictwa spółdzielczego w osiedlu Na Kozłówce wznoszono również budynki na zlecenie Władz Miasta Krakowa tzw. kwaterunkowe. Łącznie w latach 1968-1972 wybudowano 12 budynków w rejonie ulicy Okolnej. Nieco później zbudowano jeszcze dodatkowo trzy budynki, w tym jeden Krakowskiej Spółdzielni Mieszkaniowej przy ulicy Facimiech. Początkowo "kwaterunkowymi" blokami zarządzała Administracja Domów Mieszkalnych (ADM) Podgórze, jednakże począwszy od roku 1976 bloki kwaterunkowe przeszły w administrację spółdzielczą, zgodnie z zasadą "jeden gospodarz na jednym osiedlu". W roku 50-lecia swojego istnienia Krakowska Spółdzielnia Mieszkaniowa administrowała w osiedlu Na Kozłówce 45 swoimi blokami, w których było 3738 mieszkań oraz 19 budynkami "kwaterunkowymi" z 1528 mieszkaniami. Łącznie osiedle Na Kozłówce liczyło 15 000 mieszkańców. Jednakże administrowanie zasobami Rady Narodowej okazało się dla spółdzielni nieopłacalne, toteż z dniem 1 lipca 1982 r. budynki kwaterunkowe przeszły z powrotem w gestię Rady Narodowej Dzielnicy Podgórze, a administrację przejęło Przedsiębiorstwo Gospodarki Mieszkaniowej.

Rozrastające się osiedle sprawiło, że Zarząd Spółdzielni w coraz większym stopniu musiał się zajmować wyłącznie jego sprawami. Stąd też decyzją organów samorządowych z dniem 1 stycznia 1973 roku postanowiono wydzielić osiedle Na Kozłówce na pełny wewnętrzny rozrachunek, powołując zarazem Zarząd Osiedla, na którego czele stanął z-ca przewodniczącego Zarządu Spółdzielni. Zarząd Osiedla kierował całokształtem działalności gospodarczej i pozagospodarczej Osiedla.

Wzrastająca liczba mieszkańców Osiedla i powstające Komitety Domowe sprawiły, że pojawiła się konieczność powołania organu samorządowego, który zajmowałby się wszystkimi sprawami osiedlowymi i w imieniu mieszkańców występował do Zarządu Spółdzielni z inicjatywami prac, mających na celu poprawę warunków życia mieszkańców. Pierwszym takim organem był powołany w dniu 5.XI.1971 roku Komitet Koordynacyjny Samorządu Mieszkańców, w skład którego weszli członkowie Rady Spółdzielni zamieszkali Na Kozłówce, a także najbardziej aktywni przedstawiciele Komitetów Domowych. W dniu 17.XI.1972 roku Komitet Koordynacyjny przekształcił się w statutowy organ samorządowy 21-osobową Radę Osiedla.

Zarówno Komitet Koordynacyjny jak później Rada Osiedla podjęły bardzo aktywną działalność zmierzającą przede wszystkim do przyspieszenia usuwania wad usterek budowlanych oraz rozwinięcia działalności społeczno-wychowawczej.

w latach 1970-1975 na Kozłówku, głównie z inicjatywy Krakowskiej Spółdzielni Mieszkaniowej powstały:

- Klub Międzyspółdzielczy przy ulicy Spółdzielców 4,

- Świetlica Osiedlowa, zbudowana w miejscu dawnej przewiązki w pawilonie handlowym przy ulicy Spółdzielców 3,

- Świetlica dziecięca "Pinokio" przy ulicy Okolnej 20,

- Punkt opieki nad dzieckiem przy ul. Spółdzielców 4,

- Klub fotograficzno-filmowy przy ul. Spółdzielców 17,

- Dostrzegalnia astronomiczna  przy ul. Spółdzielców 17.

 
W placówkach tych, prowadzonych i finansowanych głównie przez KSM rozwijała się wielokierunkowa i ciekawa działalność dla dzieci, młodzieży i osób starszych.

Ponadto w Osiedlu urządzono ogródek jordanowski o powierzchni 3000 m2, trzy place gier i zabaw dla dzieci, amfiteatr (niestety uległ dewastacji w latach osiemdziesiątych) oraz zespół boisk sportowych. W Osiedlu Na Kozłówce działało także prężne Ognisko Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej.

Za działalność społeczno-wychowawczą, Spółdzielnia uzyskała wiele nagród, dyplomów i wyróżnień. Największe sukcesy Osiedle odniosło we współzawodnictwie sportowym zyskując w Ogólnopolskim konkursie "Sport i rekreacja w naszym osiedlu" trzykrotnie drugie miejsce (w latach 1979, 1987 i 1988), jednokrotnie trzecie miejsce (1981) oraz dwukrotnie wyróżnienie (1977 i 1978). Ponadto niemal corocznie Osiedle Na Kozłówce zajmowało jedną z czołowych lokat w tym konkursie w skali wojewódzkiej.

 

Na podstawie książki Jerzego Marka Kreinera
"Krakowska Spółdzielnia Mieszkaniowa. 60 lat działalności"